نسیم سحر

بیان احکام قرآن کریم در کلام امام رضا (ع)

فقه پژوهی قرآنی از نخستین شاخه های تفسیر و علوم قرآن است که زمینه خلق آثار فراوانی با عنوان «آیات الاحکام» و «فقه القرآن» بوده است.

امامان معصوم: که خود منبع و مرجع تبیین احکام دین هستند، در بسیاری از موارد، نظر خود را در بیان احکام، به قرآن کریم مستند کرده اند.

روایت های امام هشتم علیه السلام در آیات الاحکام و تمسّک به قرآن در تبیین مسائل فقهی از نمونه های بارز استناد معصومین: در تبیین احکام به قرآن کریم است.

ابوالقاسم فارسی می گوید: به حضرت رضا علیه السلام عرض کردم:

خداوند در کتابش می فرماید:(فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ)مقصود از آن چیست؟

امام علیه السلام فرمود: امساک به معروف؛ (نگه داشتن به خوبی) یعنی آزار ندادن همسر و پرداخت نفقه او و اما تسریح بإحسان (به شایستگی رها کردن) یعنی طلاق دادن طبق آنچه خدا مقرر فرموده است.(سوره بقره-آیه 229)

پس از گفت و شنودی که ابوسعید مکاری با امام رضا علیه السلام داشت، به امام می گوید:

مسأله ای از تو می پرسم. امام می فرماید: «گمان نمی کنم، پاسخ مرا بپذیری، از یاران من نیستی! اما در عین حال بپرس.»

می پرسد: مردی که هنگام مرگش گفته است: کلّ مملوک قدیم فهو حرّ لوجه الله

یعنی هر برده قدیمی ای که داشتم، در راه خدا آزاد کردم، در این باره چه می گویی؟

امام علیه السلام می فرماید: «بله، هر بنده ای که شش ماه بر او گذشته باشد، آزاد است؛ زیرا خداوند می فرماید:

وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّىٰ عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ(سوره یس-آیه 39)

بنابراین، هرچیزی که شش ماه مانده باشد، قدیمی است.(مسند الامام الرضا، ج ۱، ص ۳۱۶.)

نسیم سحر دات آی آر