- نویسنده : نسیم سحر
- بازدید : 1087 مشاهده
- دسته بندی : قرآن , مفسران و قاریان ,
سيد حسين بروجردى صاحب تفسير الصراط المستقيم
محل تولد: بروجرد
تاريخ تولد: 1238 ق
تاریخ فات: 1277 ق
استادان: بروجردى مقدمات علوم را در زادگاه خويش نزد پدرش و سيد محمد شفيع جابلقى( م 1280 ق) فرا گرفت، سپس راهى عتبات عراق گرديد، در خدمت استادانى چون سيد جعفر کشفى دارابى( م 1267 ق) شيخ محمد حسن نجفى معروف به صاحب جواهر( م 1266 ق)، شيخ حسن کاشف الغطاء( م 1262 ق) فرزند شيخ جعفر کاشف الغطاء و شيخ محمد حسين اصفهانى معروف به صاحب فصول( م 1261 ق) تلمذ کرد.
شاگردان:بروجردي پس از اتمام تحصيلات و رسيدن به درجه اجتهاد به زادگاهش بازگشت و به تدريس و تأليف روى آورد .
معرفي تفسير:
تفسير الصراط المستقيم ،ين تفسير به زبان عربى و در سه مجلد بزرگ نوشته شده و شامل تمام قرآن نمى باشد، در جلد اول 14 مقدمه را بحث کرده است. جلد دوم به سوره فاتحه اختصاص يافته و به طور مبسوط به اين سوره مى پردازد. و جلد سوم آغاز سوره بقره تا آيه 255 آن است. تاريخ تأليف اين 3 جلد از 1270 تا 1275 قمرى مى باشد.
1- حقيقت علم، انواع علوم و مراتب آنها و علم تفسير.
2- فضيلت قرآن و تمثل آن در روز قيامت و تعليم و تعلم و قرائت و حفظ آن.
3- حقيقت قرآن و مراتب آن در کون و ظهور آن در تنزيل به شکل حروف و کلمات و قرآن ناطق.
4- اسماء و القاب قرآن، معناى کلام نفسى، کيفيت وحى و الهام و تحدّث، و حظ ائمه( ع) از وحى و الهام و معناى تلقى و انواع مکاشفات.
5- تبيان و تفصيل بودن قرآن و بيان کيفيت انشعاب علوم از آن.
6- معناى تفسير، تنزيل، تأويل، ظاهر، باطن، محکم، متشابه، ناسخ، منسوخ، حجيت قرآن، صحت استدلال به ظواهر آن در اصول و فروع، تفسير به رأى و ضابطه تأويل.
7- معناى انزال، و تفاوت آن با تنزيل، معناى سوره و اقسام چهارگانه آن، آيه، کلمه، حروف و ضبط سور، آيات و حروف قرآن.
8- اينکه علم قرآن مخزون نزد اهل بيت« عليهم السلام» مىباشد و بيان اينکه انتهاء سلسله قرآن و علم تفسير، آنها هستند.
9- قرآن در حق ائمه« عليهم السلام»، شيعه آنها و اعداء آنهاست.
10- وجوه اعجاز قرآن و فرق آن با حديث قدسى.
11- بحث سبعة احرف، اشاره به منشا اختلاف قراءات، قراءات سبعه و عشره، تواتر و جواز اخذ آنها.
12- کيفيت قرائت، آداب ظاهرى و باطنى آن، معناى غنا و حرمت آن، معناى ترتيل و اشاره به حجب قلبيه در قرائت و کيفيت رفع آنها.
13- احکام قراءت، وجوب، حرمت، کراهت و استحباب
14- استشفاء و استکفاء به آيات، سبب مخالفت رسم الخط قرآن با غير آن، سجده هاى قرآن و کيفيت استخاره به آن.
روش تفسير :
اگر بخواهيم روش غالب اين تفسير را توصيف نماييم، بايد گفت که: روش مفسر، روائى و مأثور با استفاده از روايات پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام مى باشد. و در کنار آن رويکردى اخبارى در بعضى مسائل از خود نشان مى دهند.
شيوه کلامى را نيز کم و بيش در تفسير خود دارد، در مباحث کلامى وارد شده و توضيحات بيش از مقام تفسير مى دهند.
بعد تحليلى و اجتهادى و بيان احتمالات متعدد در معانى آيات و الفاظ را نيز بايد به شيوه ايشان اضافه کرد.
در بيان اقوال مفسرين فقط به نقل آنها اکتفا نکرده، به نقد و بررسى آنها مى پردازد.
در اين بين نظرى به مسائل عرفانى داشته، براى توضيح مطلب خود و گاه براى نقد، آنها را مطرح مى نمايند.
برخي از منابع تفسير از اين قرارند:
1- تفسير امام حسن عسکرى( ع)
2- تفسير مجمع البيان
3- تفسير قمى
4- تفسير البرهان
5- تفسير نور الثقلين
6- تفسير عياشى
7- تفسير صافى
8- تفسير کنز الدقائق
9- تفسير ملاصدرا
10- تفسير فخر رازى
11- تفسير کشاف
12- تفسير در المنثور
13- نهج البلاغه
14- صحيفه سجاديه
مفسر در ابتداى مقدمه خود بر تفسير مى نويسد:
آنچه که ارزش تنافس و مباهات دارد اکتساب فضائل نفسانى و علوم الهى است که ذخيره ابدى و سبب سعادت ازلى و ابدى است. من در ابتداى جوانى توفيق يافتم که از معقول و منقول علوم اسلامى خوشه چينم و در اصول و فروع آن عميقا تفکر نمايم و بهره وافرى برم، اما دريافتم که اينها پوسته اى بيش نيست، تصميم گرفتم دوباره در معارف حقيقيه و اسرار ربانى و علوم لدنى و فيوض قدسى و اسرار دين و انوار شريعت محمدى( ص) تعمق نمايم، همه آنها را در قرآن کريم يافتم که مشتمل بر ما کان و ما يکون الى يوم الدين بلکه تا ابد الابدين است. و نيز يافتم که جنبههاى مختلف علوم و فنون قرآن و مراتب ظهور و بطون آن را جز راسخان فى العلم دسترسى نيست پس در اخبار و آثار آنها شب و روز تعمق نموده و از انوار آنها استمداد کردم و از طرفى به عروه وثقاى صراط مستقيم الهى که:« فى ام الکتاب لدينا لعلى حکيم» است تمسک جستم. پس از آن با بضاعتى قليل و تلاشى کثير اخبار مربوط به هر آيه را استقصاء نموده و در حل مشکلات و متشابهات به آنها رجوع کردم، و در معانى لغوى، فنون ادبى، مقاصد حکمى، مسائل فقهى، اختلافات مذهبى، اصول کلامى، حقايق ربانى، علوم نبوىّ و امامىّ و علوم ديگر، آنچه که مىتوانستم از آيات به طريق دلالات و اشارات، استنباط کردم و آنها را جهت افاده بيشتر ثبت کرده و نوشتم، نام آن را الصراط المستقيم فى تفسير الکتاب الکريم» نهادم. اميد که نافع من و سائر مومنين از شيعه امير المؤمنين« عليه السلام» واقع شود.
آثار مفسر:
1- نخبة المقال فى علم الرجال به عربى و به نظم سروده است.
2- تعليقات بر تفسير انوار التنزيل بيضاوى
3- مقياس الدراية فى احکام الولاية
4- تفسير الصراط المستقيم( کتاب مورد بحث)
5- تفسير آيه نور و سوره اعلى که به صورت منظومه و در 130 بيت است.
6- شرح خلاصة الحساب شيخ بهاء الدين عاملى
2- تعليقات بر تفسير انوار التنزيل بيضاوى
3- مقياس الدراية فى احکام الولاية
4- تفسير الصراط المستقيم( کتاب مورد بحث)
5- تفسير آيه نور و سوره اعلى که به صورت منظومه و در 130 بيت است.
6- شرح خلاصة الحساب شيخ بهاء الدين عاملى
نسیم سحر دات آی آر
تعجیل در ظهور آقا امام زمان عج صلوات
