- نویسنده : نسیم سحر
- بازدید : 1087 مشاهده
- دسته بندی : قرآن , مفسران و قاریان ,
ملا محسن فيض کاشانى صاحب تفسير الاصفى فى تفسير القرآن
محل تولد: کاشان
تاريخ تولد: 1007 ق
تاریخ وفات: 1091 ق
استادان: پدر، شيخ بهائى، ملا محمد طاهر شيرازى، خليل قزوينى، شيخ محمد بن حسن بن زين الدين، شيخ محمد صالح مازندرانى، ملا صدراى شيرازى، سيد محمد باقر حسينى معروف به مير داماد
شاگردان: علامه مجلسى، سيد نعمت اللّه جزايرى و قاضى سعيد
معرفي تفسير:
نام کامل تفسير« الاصفى فى تفسير القرآن» مىباشد، به زبان عربى و شامل تفسير کل قرآن مىباشد، الاصفى برگزيدهاى از تفسير صافى است، فيض در الاصفى به قول شيخ آقا بزرگ، تنها به تفسير اهل بيت اکتفا کرده است، با اين ديد تفسيرى روايى است. و نيز مىتوان آن را آميختهاى از روايت و درايت دانست.
الاصفى در 21 هزار سطر، حدود يک سوم صافى مىباشد که در دو مجلد ارائه شده است. تفسير صافى در سال 1075 پايان يافت و بعد از دو سال الاصفى به نهايت رسيد.
مؤلف در مقدمه مىگويد:« اين تفسير را از تفسير ديگرم صافى برگزيدم و در نگارش آن گزيدهگويى را پيشه ساختم و آن را از زوايد پيراستم، در تفسير آيات به بيان آياتى که نيازمند توضيح بودند، با توجه به کلام معصومين، همت گماشتم، هر گاه از تفسير قمى چيزى آوردم که منسوب به معصوم نيست در آغازش واژه قمى را نهادم تا از روايات ديگر جدا شود و اگر چيزى از طريق عامه نقل کردم، آن را با کلمه« روى» از روايات ديگر متمايز ساختم، آنجا که از ائمه به لفظ آنها نقل مىکنم به لفظ« قال»،« ورد» و« فى روايه» مشخص نمودم و اگر تلخيص شده يا نقل به مضمون کرده باشم با لفظ« کذا ورد» آن را بيان کرده ام. و آنجا که کلامى از معصوم( ع) نيافتم يا اينکه يافته ولى قابل اعتماد نديدم، از ساير تفاسير قويترين قول را انتخاب کرده و آن را نوشته ام.
مفسر در مقدمه بر اين معنا تکيه دارد که: کسي که در فهم معانى قرآن به اخبار مراجعه مى کند، اگر بخواهد به تناقض و تضاد نرسد، بايد در معناى آيات و تفسير آنها بر برخى روايات آحاد و افراد تکيه نکند، بلکه به معناى عام و مفهومى که از مجموعه روايات فهميده مى شود بايد تکيه کند، بدين ترتيب تناقض در اخبار نيز مرتفع مى شود، مواردى از اخبار که بر تخصيص معنا دلالت دارد، براى اشاره به منزّل فيه، يا اشاره به يکى از بطون آيه است، و ممکن است معناى ديگرى را قصد کرده باشد، بستگى به فهم مخاطب و ميزان انس او با روايات دارد زيرا کلام معصومين( ع) به تناسب فهم مردم بيان شده است. اگر آن را بر معناى خاص، حمل کنيم، قرآن را محدود به همان موارد کرده ايم در نتيجه از فايده خواهد افتاد و حاشا که چنين قصدى از روايات در کار باشد.
با اين بيان معناى تأويل روشن مى شود و آن اراده بعض افراد معناى عام است، که از ذهن مخاطب پنهان شده، که در مقابل تنزيل مى باشد.
روش تفسير :
روش ورود و خروج اين تفسير در مباحث به اين شکل است که ابتدا، اطلاعات کلى شامل، مکى و مدنى بودن، نام سوره و تعداد آيات آن را بيان مى کند. پس از آن معناى آيات و کلمات را با روايات معصومين( ع) ذکر مى نمايد، رواياتى که مصدر آنها، يعنى اسانيد و نام معصوم از آن به دليل اختصار حذف گرديده است. در مرحله بعد به معناى لغوى کلمات مىپردازد و سپس مطالب خود را که برگرفته از اجتهاد خود يا تفاسير ديگران است، با عنوان« اقول» مطرح مىکند. در اين عنوان بين روايات نقل شده جمع کرده و گاه در اين جمع از آيات استفاده برده است، مانند ج 1 ص 8 در بحث« صراط مستقيم».
و در نهايت با تعبير« و بالجمله»، تبيين و تفسير کلى فراز و جمعبندى آن را بيان مى دارد. در آخر هر سوره نيز به فضل سوره و ارزش آن به نقل از ثواب الاعمال مى پردازد. با وجود همت مفسر بر اختصار امّا از نقل شأن نزول از طريق روايت و غير آن، غفلت نمى ورزد، مانند ج 1 ص 14 آيه 8 سوره بقره. با اين وجود نيز گاهى به نقل اقوال مبادرت مىورزد مانند ج 1 ص 17 آيه 19 سوره بقره.
آثار مفسر:
1- تفسير صافى( کتاب مورد بحث)
2- تفسير اصفى( خلاصهاى از صافى که حدود 3 / 1 آن مىباشد.)
3- تفسير مصفى( مختصرتر از اصفى)
4- تنوير المذاهب، تعليقاتى است بر تفسير منسوب به کاشفى سبزوارى بنام« تنوير المذاهب» که حدود 3000 سطر مى باشد.
5- تعليقه بر« زبده البيان» مقدس اردبيلى که تفسير آيات الاحکام مى باشد و ...
2- تفسير اصفى( خلاصهاى از صافى که حدود 3 / 1 آن مىباشد.)
3- تفسير مصفى( مختصرتر از اصفى)
4- تنوير المذاهب، تعليقاتى است بر تفسير منسوب به کاشفى سبزوارى بنام« تنوير المذاهب» که حدود 3000 سطر مى باشد.
5- تعليقه بر« زبده البيان» مقدس اردبيلى که تفسير آيات الاحکام مى باشد و ...
نسیم سحر دات آی آر
تعجیل در ظهور آقا امام زمان عج صلوات
