- نویسنده : نسیم سحر
- بازدید : 1276 مشاهده
- دسته بندی : قرآن , مفسران و قاریان ,
راغب اصفهاني (حسين بن محمد بن مفضل) صاحب مفردات الفاظ القرآن
محل تولد: اصفهان
تاريخ تولد: قرن چهارم هجري قمري
تاریخ وفات: قرن چهارم هجري قمري
استادان: ابو منصور جبان ، ابو العباس ضبّى( احمد بن ابراهيم) ، ابو القاسم ابن ابى العلاء
شاگردان:؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
معرفي تفسير:
مفردات الفاظ قرآن( المفردات فى غريب القرآن)، واژه نامه بديع قرآنى، نوشته شده به دست راغب اصفهانى، در يک جلد به زبان عربى مى باشد.
روش تفسير:
در اين واژه نامه که بر بنياد موادّ اصلى کلمه سامان داده شده، مسلک راغب چنين است که نخست ماده را با معناى حقيقى اش مى آورد، آنگاه مشتقات آن را ياد مى کند، سپس معانى مجازى را با تبيين علاقه حقيقت و مجاز عرضه مى دارد. وى بر اين همه، اولاّ از قرآن، ثانيا از حديث و ثالثا از سروده ها و اقوال عرب گواه مى جويد. او همچنين به ياد کرد قراآت وارده، اقوال صحابه و تابعين و حکماء و نيز تفسير قرآن به قرآن، دست میيازد. به عنوان نمونه در ماده« خبث»، ابتدا معناى حقيقى آن را ذکر مى کند،« الخبت»: المطمئن من الارض، و... سپس معناى مجازى را متعرض مى شود،« ثم استعمل الاخبات استعمال اللين و التواضع». بعد از آن علاقه حقيقت و مجاز را بازگو مى کند:« و العلاقة بينهما المشابهة»، پس از آن تفسير قرآن به قرآن را نمايان مى دارد،« قال الله تعالى:«و أخبتوا الى ربهم»،و قال:«بشّر المخبتين»اى المتواضعين، نحو«لا يستکبرون عن عبادته».در ادامه جلوهاى ديگر از تفسير قرآن به قرآن را نشان مى دهد و مى نويسد: و قوله تعالى«فتخبت له قلوبهم»اى: تلين و تخشع. و الاخبات هنا قريب من الهبوط فى قوله تعالى:«و إنّ منها لما يهبط من خشية الله»با اين مثال مىتوان بيان داشت که مفردات راغب خود تفسيرى پر بار و عميق و مختصر است و فوائد و فرائد گوناگونى را داراست.
گاه به نقد و ردّ آراء ديگران( با ابراز نظرات و آراء خود) به نيکى مى پردازد و در اين حوزه از علوم، صاحب مرتبه اجتهاد است.
مصادر
راغب در مفردات به مؤلفات پيشينيان عنايت ويژهاى نشان داده و از کتبى چون« المجمل فى اللغة( ابن فارس)، الشامل فى اللغة( ابو منصور جبان)، تهذيب الالفاظ( ابن سکيت)، معانى القرآن( فرّاء)، المسائل الحلبيات( ابو على فارسى)، معانى القرآن( زجاج)، العين( خليل بن احمد)، تفسير ابو مسلم اصفهانى، تفسير غريب القرآن( ابن قتيبة)، کتاب سيبويه، معانى القرآن( اخفش)، مجاز القرآن( ابو عبيدة)، الحجة للقراءات السبعه( فارسى)، غريب الحديث( ابن قتيبة)، غريب الحديث( ابو عبيدة)، الغريب المصنف( ابو عبيد) و... استفاده نموده است.
در تفسير از على بن ابيطالب( ع)، امام صادق( ع)، ابن عباس، ابن مسعود، عمر بن الخطاب، مجاهد، قتاده، حسن بصرى، شعبى، سفيان و برخى ديگر، نقل اقوال مىنمايد.
از لغويين مانند: مبرد، کسائى، سيبويه، يونس، ابو زيد، توزى، اصمعى و ابن عربى مطالبى مى آورد. و در قرائت از حمزه، يعقوب و نقاش، نقل مى کند. اقوال جبائى، ابو القاسم بلخى و ابو بکر علاف را از متکلمين بازگو مى نمايد. و سخنان حکما را بدون ذکر افراد يادآور مى شود.
تاثير آن
پس از راغب، علماى زيادى از وى متأثر شد، کلام او را نقل نموده اند، از آن جمله اند فيروزآبادى در« بصائر ذوى التمييز» که بسيارى از عبارات راغب را در آنجا مى آورد. سمين حلبى در« عمدة الحفاظ فى اشرف الالفاظ» که مفردات راغب پايه و اساس کتاب اوست. زرکشى در« البرهان»، سيوطى در« المزهر»،« الاتقان» و« معترک الاقرآن»، فخر رازى در تفسيرش، بغدادى در« خزانة الادب»، زبيدى در« تاج العروس»، ابن حجر در« فتح البارى»، آلوسى در« روح المعانى» ابن قيم در« بدائع الفوائد»، بروسوى در« تفسير روح البيان» و زمخشرى نيز در« اساس البلاغة» از روش راغب در بيان معناى حقيقى، سپس مجازى و شواهد آنها، بسيار از وى متأثر شده است.
مفردات راغب در اين چاپ با تحقيق، تصحيح و مقدمه نويسى، صفوان عدنان داودى انجام گرفته است.
محقق ضمن مقدمه کوتاه خود شيوه و مراحل کار خود را به اين شرح بيان داشته است:
1- ضبط متن کتاب و مقابله با 4 نسخه خطى و چند نسخه طبع شده.
2- تعيين شکل کلمات
3- مشخص نمودن شماره آيات و سور
4- مشخص نمودن قراآت قرآنى و نسبت آن به قارى و جداسازى قراآت صحيح از شاذ.
5- مشخص نمودن احاديث و آثار از کتب حديث.
6- مشخص نمودن قائل ابيات شعرى، بيان مصادر و ضبط صحيح آنها.
7- ضبط امثال و اقوال و بيان مصادر آنها از کتب لغت.
8- ذکر شرح حال مختصر از اعلام وارده.
9- تهيه فهرست هاى 24 گانه در زمينه:
آيات، قراآت شاذ، احاديث، آثار روايت شده، ابيات شعرى و انصاف آنها أعلام، کتب، اقوال حکماء، قواعد کلى در تفسير، مسائل لغوى، مسائل کلامى، مسائل اصولى، مسائل منطقى، حيوانات، اصنام، آراء راغب در تفسير و لغت، قبايل، مذاهب، مراجع و مصادر، مواد و موضوعات، فهرست منسوب، امثال عرب و اقوال آنها.
در بخش دوم به شرح حال مؤلف در ابعاد مختلف شخصيتى، تأليفات و کتاب مورد بحث( مفردات) پرداخته است. بخش سوم را مقالهاى به نام« الشريعة و علم الحکمة» تشکيل مى دهد که درباره حکمت، اقسام آن، تبيين موارد باطل، جمع بين شريعت و حکمت و نمونههايى از موارد جمع راغب بين شريعت و حکمت، مى باشد. بخش چهارم نيز معرفى نسخههاى خطى چهارگانه و نسخه هاى مطبوع مفردات به همراه تصويرى از صفحات مختلف نسخههاى خطى را در بر دارد.
آثار مفسر:
مفردات غريب قرآن، تفسير قرآن کريم( جامع التفسير)، حلّ متشابهات القرآن( درة التاويل فى متشابه التنزيل)، تحقيق البيان فى تأويل القرآن، احتجاج القراء، المعانى الاکبر، الرسالة المنبهة على فوائد القرآن، رسالة فى الاعتقاد، الذريعة الى مکارم الشريعة، تفصيل النشأتين و تحصيل السعادتين، کتاب شرف التصوف، رساله تحقيق مناسبات الالفاظ، رساله اى در مراتب علوم.
نسیم سحر دات آی آر
تعجیل در ظهور آقا امام زمان عج صلوات
این دست های خالی و ساده دخیلتان ،
.gif)
.gif)
ما را فقط به رسم رفاقت دعا کنید...
ممنون از حضور ودعوتتان
التماس دعا
یاعلی