نسیم سحر

جنبه اخلاقی تربیت در قرآن کریم

یکی از موضوعات مهم در تعلیم و تربیت انسان پرورش جنبه اخلاقی و تامین نیازهای روحی فرد است.تربیت اخلاقی دراین نظام دینی ، در واقع تربیت شخصیت و احیای هویت و پیمودن مسیر کمال است،چون بدون تربیت و پرورش این جنبه از شخصیت ، نمی توان به کمال نسبی و معرفت نفسانی توفیق یافت.(خلیل سلطان القرایی ،فلسفه تعلیم وتربیت وآرای تربیتی،ص132)

به صراحت می توان گفت که بعد اخلاقی تربیت ازهمه ابعاد تربیت مقدم تر و مهم تراست.بعد اخلاقی از جایگاه رفیعی برخوردار است،این بعد می تواند انسان فرشی و زمینی را به انسان ملکوتی و آسمانی تبدیل می کند.بدون پرورش این بعد،انسان توانایی سیر و سلوک  به مقصد نهایی را ندارد.سعادت و شقاوت هر فرد در گرو تربیت این بعد است ، برای  پرورش دادن این بعد ، اسلام دستوراتی مثل موعظه و تذکر و توبه و ابتلا را قرار داده است.تلاش در تربیت جنبه اخلاقی شخصیت انسان امری است که باید در تمام طور عمر آدمی ادامه داشته باشد و در غیر این صورت می توان اظهار داشت که شخصیت انسان ناقص و رشد نیافته خواهد بود و به حد کمال نخواهد رسید.در قرآن کریم دستوراتی مبنی بر رشد اخلاقی داده شده است مانند:پرهیز از غیبت و تجسس وسوءظن: يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحيم.(حجرات :12)

(هان! اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد، از بسيارى از گمان‏ ها اجتناب كنيد، به راستى بعضى از گمان‏ ها گناه است و [در كار مردم‏] تجسّس مكنيد، و بعضى از شما بعضى ديگر را غيبت نكند، آيا احدى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده ‏اش را بخورد كه از آن كراهت داريد، و تقواى الهى پيشه كنيد، به راستى خداوند توبه ‏پذير مهربان است)

بحث تربیت اخلاقی از یک نظر ، مهمترین هدف انبیای الهی را تشکیل می دهد ، قرآن کریم می فرماید: هُوَ الَّذي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفي‏ ضَلالٍ مُبين (جمعه:2)

(او كسى است كه در ميان درس ناخواندگان پيامبرى از ميان خودشان برانگيخت كه آيات او را بر آنان مى‏ خواند و پاكشان مى ‏دارد و به آنان كتاب و حكمت مى ‏آموزد ، و به راستى آنان قبل از آن در گمراهى آشكارى بودند)

زیرا بدون اخلاق نه دین برای مردم مفهومی دارد و نه دنیای آنها سامان می یابد.اصولا زمانی انسان شایسته نام انسان است که دارای اخلاق الهی باشد و در غیر این صورت حیوات خطرناکی است که استفاده از هوش سرشار انسانی همه چیز را ویران می کند و به آتش می کشد.اینجاست که انسان ها احتیاج به تربیت اخلاقی را احساس می نمایند.

ادامه دارد......

نسیم سحر دات آی آر