سيد ابو الفتح حسينى عربشاهى(سيد امير ابو الفتح بن مخدوم خادم حسينى عربشاهى)صاحب تفسير شاهى
چهارشنبه 03 تیر 1394
- نویسنده : نسیم سحر
- بازدید : 1181 مشاهده
- دسته بندی : قرآن , مفسران و قاریان ,
سيد ابو الفتح حسينى عربشاهى(سيد امير ابو الفتح بن مخدوم خادم حسينى عربشاهى)صاحب تفسير شاهى
محل تولد: ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
تاريخ تولد: تاريخ ولادت وى به درستى روشن نيست
تاریخ وفات: 976 ق
استادان: از اساتيد بنام وى ميتوان علامه مولى ابراهيم بن محمد عربشاه اسفرائينى( متوفى 943 ق) صاحب تعليقه بر شرح کافيه در علم نحو نام برد. همچنين پدر بزرگوارش علامه ميرزا محمد على مشهور به مخدوم خادم حسينى از ديگر استادان وى ميباشد.
شاگردان: ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
معرفي تفسير:
تفسير شاهى يا آيات الاحکام تاليف علامه محقق و فقيه اصولى سيد امير ابو الفتح حسينى جرجانى متوفاى سنه 976 هجرى قمرى است. وى فاضل، متکلم، فقيه، اصولى و مفسرى شيعى است. صاحب تحقيق و تصنيف و معاصر شاه اسماعيل صفوى و شاه طهماسب موسوى حسينى صفوى اول است. اين تفسير مهمترين تفسير فقهى قرآن مجيد است که به زبان فارسى به رشته تحرير در آمده است. آيت الله مرعشى نجفى در باره اين تفسير چنين مىنگارد:« يکى از بهترين کتابهاى تفسير فقهى دانشمندان شيعى کتاب تفسير شاهى است، به جان خودم سوگند که مولف آن مطالب مفيد و مباحث جالب تفسيرى و فقهى را آن چنان در اين کتاب به رشته قلم در آورده که بالاتر از آن هرگز متصور نمىباشد. وى در اين کتاب آيات احکام قرآن را با بيانى سليس و روان و عبارتى زيبا و شيرين به زبان فارسى به رشته تحرير در آورده است که گمان نمى رود مانند آن يافت شود.»
در وجه تسميه کتاب به تفسير شاهى گويند: چون شاه طهماسب حسينى موسوى صفوى مفسر را مأمور به تاليف چنين اثرى مىنمايد، نام آنرا به شاه منسوب مى نمايد.
انگيزه تاليف اين اثر را مفسر چنين گزارش مي دهد:« شاه طهماسب صفوى بنده ابو الفتح حسينى را مأمور گردانيد که آيات احکام را به لغت فارسى تفسير نمايد و در تحقيق و تدقيق الفاظ و معانى آيات مذکوره و توضيح و تنقيح وجه استنباط احکام از ايشان سعى بليغ به تقديم رساند تا همه کس از اين تفسير نفع يابد و چون آفتاب جهان تاب نور فيض آن بر همه کس تابد پس به موجب فرمان شروع در تفسير مذکور نمود و حسب المقدور بدين خدمت قيام نموده در ايجاز و اطناب حد وسط رعايت شد.
روش تفسير :
پيرامون روش تفسيرى مفسر بايد گفت: در ميان مفسران اسلامى دو روش در تفسير فقهى قرآن معمول مي باشد، روش اول آن است که از آغاز قرآن تا انجام آن به ترتيب آيات احکام را مورد بررسى قرار مي دهند. اين روش تفسير فقهى ترتيبى نام دارد که در ميان مفسران اهل سنت رواج دارد و نام اينگونه تفاسير« احکام القرآن» مي باشد مانند احکام القرآن ابو عبد الله محمد بن ادريس شافعى( 204 ق)، ابو بکر احمد بن محمد جصاص رازى( 370 ق)، ابو الحسن على کياهراس( 504 ق و ابو بکر محمد بن عبد الله مشهور به ابن عربى معافرى( 543 ق)
البته برخى از تفاسير که اختصاص به تفسير فقهى ندارند ولى به تفسير فقهى آيات احکام پرداختهاند نيز ملحق به آنها مي باشند و جزو اين روش به حساب مى آيند مانند تفسير الجامع لاحکام القرآن قرطبى.
روش دوم بدين گونه است که آيات فقهى قرآن را بر اساس ترتيب ابواب فقهى يعنى از طهارت تا ديات بصورت موضوعى مورد بحث قرار مي دهند. اين روش، تفسير فقهى موضوعى به شمار مى آيد و بيشتر در ميان مفسران شيعى رواج دارد. نام اينگونه تفاسير« آيات الاحکام» مي باشد مانند آيات الاحکام محمد استرآبادى( 1024 ق)، سيد حسين حسينى قزوينى، سيد محمد ابراهيم حسينى مرعشى( 1240 ق)، سيد شمس الدين محمد حسينى مرعشى( 1181 ق)، شيخ خلف آل عصفور بحرانى و سيد محمد ابراهيم حسينى اصفهانى( 1377 ق).
از اين رو تفسير شاهى را آيات الاحکام ناميده اند زيرا مفسر در اين تفسير آيات احکام فرعى قرآن را بر اساس ترتيب ابواب فقهى( از باب طهارت تا باب ديات) مطرح نموده و مورد استنباط قرار داده است.
وى در اين زمينه مى نويسد:« بدانکه مفسران آيات احکام متعلق به اصول عقايد را که اصول پنجگانه عبارت از آن است، ايراد ننموده اند و عهده دار تفسير آنها نشده اند. و تخصيص فرموده اند کلام درين مقام را به آيات متعلق به احکام فرعى و شايد وجه تخصيص آن است که مطلوب در اصول خمسه يقين است و ميان علماء اختلاف است در آنکه دليل نقلى گاهى افاده يقين ميکند يا اصلا افاده يقين نمى کند و معلوم نيست که آيات مذکوره افاده يقين مى کند يا نمى کند... بنابراين بنده نيز متابعت ايشان نموده متعرض آيات اصول نشده و به آيات فروع اکتفاء کرده به ترتيب کتب فقهى ايراد نموده ام .
آثار مفسر:
1- تفسير شاهى يا شرح آيات الاحکام در دو جلد به زبان فارسى( کتاب مورد بحث)
2- شرح باب حاديعشر به فارسى و عربى
3- رسالهاى در اصول فقه
4- حاشيه بر مطالغ در منطق
5- حاشيه بر حاشيه دوانى بر شرح تجريد در کلام
6- حاشيه بر تهذيب المنطق تفتازانى
7- حاشيه بر منطق کبرى تاليف جدش سيد شريف جرجانى
8- رسالهاى در تحقيق شبهه مجهول مطلق
9- حاشيه بر کنز العرفان فاضل مقداد سيورى
10- حاشيه بر شرح لمعه شهيد ثانى
2- شرح باب حاديعشر به فارسى و عربى
3- رسالهاى در اصول فقه
4- حاشيه بر مطالغ در منطق
5- حاشيه بر حاشيه دوانى بر شرح تجريد در کلام
6- حاشيه بر تهذيب المنطق تفتازانى
7- حاشيه بر منطق کبرى تاليف جدش سيد شريف جرجانى
8- رسالهاى در تحقيق شبهه مجهول مطلق
9- حاشيه بر کنز العرفان فاضل مقداد سيورى
10- حاشيه بر شرح لمعه شهيد ثانى
نسیم سحر دات آی آر
تعجیل در ظهور آقا امام زمان عج صلوات
