کلاستروفوبیا چیست؟

کلاستروفوبیا یا فوبیای فضای بسته یک اختلال اضطرابی است که با ترس شدید از قرار گرفتن در فضاهای بسته و محدود مشخص می شود. این ترس می تواند در موقعیت هایی مانند قرار گرفتن در اتاق های کوچک، آسانسور، مکان های شلوغ، تونل ها یا حتی لباس های تنگ ایجاد شود. افراد مبتلا به کلاستروفوبیا معمولاً در مواجهه با این موقعیت‌ ها احساس گیر افتادن، درماندگی یا غرق شدن می‌ کنند که می‌ تواند منجر به علائم فیزیکی مانند ضربان قلب سریع، تعریق، سرگیجه و حتی حملات پانیک شود.

کلاستروفوبیا چیست؟ مجله پزشکی بیچشک

علائم کلاستروفوبیا

علائم کلاستروفوبیا می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و می تواند از ناراحتی خفیف تا اضطراب شدید یا حملات پانیک متغیر باشد. علائم فوبیای فضای بسته به علائم فیزیکی، علائم روانی و علائم رفتاری تقسیم می شوند. برخی از علائم کلاستروفوبیا عبارتند از:

• ترس یا اضطراب شدید در فضاهای بسته
• احساس از دست دادن کنترل یا احساس به دام افتادن در فضاهای بسته
• حملات پانیک، که ممکن است شامل ترس شدید، احساس خفگی یا ترس از مردن باشد
• ضربان قلب تند
• تنگی نفس یا مشکل در تنفس
• عرق کردن
• لرزش بدن
• سرگیجه یا سبکی سر
• حالت تهوع
• احساس سفتی در قفسه سینه
• اجتناب از مکان‌ ها یا موقعیت‌ هایی که ممکن است باعث ایجاد کلاستروفوبیا شوند، مانند آسانسور، اتاق‌ های کوچک، هواپیما یا وسایل حمل‌ و نقل عمومی 
• دائماً به دنبال راه های فرار یا خروجی بودن در فضاهای بسته

درمان کلاستروفوبیا

کلاستروفوبیا می تواند بسیار آزاردهنده باشد، اما خبر خوب این است که این فوبیا قابل درمان است. چندین گزینه درمانی برای کمک به افراد برای مدیریت و غلبه بر ترس خود از فضاهای بسته وجود دارد. در ادامه به بررسی روشهای موجود برای درمان فوبیای فضای بسته می پردازیم.

رفتاردرمانی شناختی

رفتار درمانی شناختی یکی از موثرترین درمان ها برای انواع فوبیا از جمله کلاستروفوبیا است. این نوع درمان به افراد کمک می کند تا الگوهای فکری منفی و رفتارهای مرتبط با ترس را شناسایی کرده و تغییر دهند و از این طریق به درمان کلاستروفوبیا کمک می کند.

مواجهه درمانی

مواجهه درمانی شامل قرار دادن تدریجی فرد در فضاهای بسته به شیوه ای ایمن و کنترل شده است. هدف از این کار این است که فرد را نسبت به ترس خود حساسیت زدایی کرده و به او اجازه داده شود در مراحل کوچک و قابل کنترل با موقعیت های ترسناک روبرو شود. با گذشت زمان، این قرار گرفتن در معرض ترس می تواند اضطراب را کاهش دهد و به فرد کمک کند تا بتواند ترس خود را کنترل کند.

داروی کلاستروفوبیا

در برخی موارد ممکن است برای مدیریت علائم اضطراب و هراس ناشی از کلاستروفوبیا از دارو نیز استفاده شود. مهارکننده‌ های انتخابی بازجذب سروتونین، بنزودیازپین‌ ها و سایر داروهای ضد اضطراب می‌ توانند به کاهش شدت حملات پانیک و تسکین کوتاه‌ مدت کلاستروفوبیا کمک کنند. با این حال، مصرف دارو برای کلاستروفوبیا اغلب یک راه حل طولانی مدت در نظر گرفته نمی شود و معمولاً به عنوان یک مکمل در کنار سایر درمان ها استفاده می شود.

تکنیک‌ های آرام‌ سازی

یادگیری تکنیک‌ های آرام‌ سازی از جمله تنفس عمیق، آرام سازی تدریجی عضلانی یا مدیتیشن می‌ تواند به افراد در مدیریت علائم فیزیکی اضطراب مرتبط با کلاستروفوبیا کمک کند. این تکنیک ها بدن را در موقعیت های استرس زا آرام می کنند.

ترس از فضای بسته در کودکان

کلاستروفوبیا در کودکان با ترس از قرار گرفتن در فضاهای کوچک، بسته یا شلوغ همراه است. این نوع اضطراب می تواند به صورت یک احساس شدید وحشت یا ناراحتی زمانی که کودک در یک منطقه محدود مانند یک اتاق کوچک، آسانسور یا حتی یک ماشین قرار دارد، ظاهر شود. همچنین ترس از فضای بسته در کودکان ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که کودک احساس کند در یک موقعیت به دام افتاده یا قادر به فرار نیست، مانند یک مکان شلوغ.

علائم کلاستروفوبیا در کودکان  عبارتند از گریه یا عصبانیت هنگام حضور در فضاهای بسته، شکایت از احساس به دام افتادن یا خفگی، پرهیز از حضور در فضاهای کوچک یا بسته مانند آسانسور یا اتاق های بدون پنجره، مشکل در تنفس، افزایش ضربان قلب و عرق کردن در فضاهای کوچک و محدود.