کرانیوفارنژیوما یک تومور نسبتا خوش خیم و با رشد آهسته است که در نزدیکی غده هیپوفیز و هیپوتالاموس در مغز ایجاد می شود. این ساختارها برای تولید و ترشح هورمون‌های مختلفی که همه چیز از اشتها گرفته تا رشد را کنترل می‌کنند، حیاتی هستند. از آنجا که آنها اغلب به کندی رشد می کنند، کرانیوفارنژیوم که باعث ایجاد مشکلات می شود ممکن است در زمان تشخیص بزرگ باشد. ساختارهای مجاور مانند اعصاب بینایی، غده هیپوفیز و هیپوتالاموس ممکن است فشرده شده و منجر به علائم شوند..برای ارتباط با بهترین دکتر جراحی تومور مغزی در تهران اینجا کلیک کنید

شکل 1: کرانیوفارنژیوم (قهوه ای زرد) که در پایه جمجمه در بالای غده هیپوفیز قرار دارد. یک جزء کیستیک مشخصه به سمت وسط مغز گسترش می یابد.

علائم چیست؟

شایع ترین علائم سردرد، استفراغ و مشکلات بینایی است. سایر علائم احتمالی عبارتند از گیجی، تشنگی شدید و ادرار (دیابت بی مزه)، احساس خستگی، از دست دادن اشتها، تغییرات وزن، و مشکلات در تفکر یا یادگیری.بیماران همچنین ممکن است ناهنجاری‌های هورمونی مختلفی داشته باشند که ماه‌ها یا سال‌ها قبل از بروز علائم دیگر اتفاق می‌افتد. کمبود هورمون رشد که منجر به کندی رشد می شود که در کودکان بیشتر محسوس است، شایع ترین ناهنجاری است. کمبود هورمون گنادوتروپین می تواند منجر به عدم وجود یا توقف بلوغ در کودکان بزرگتر و نوجوانان شود.

علل چیست؟

کرانیوفارنژیوم در حال حاضر علت مشخص یا عامل خطر مرتبطی ندارد. محققان بر این باورند که کرانیوفارنژیوم ممکن است از رشد غیرطبیعی سلول‌هایی که قسمت‌هایی از غده هیپوفیز را در جنین در حال رشد تشکیل می‌دهند، ایجاد شود.

چقدر شایع است؟

کرانیوفارنژیوم بسیار نادر است و هر سال کمتر از 2 نفر در هر میلیون نفر را مبتلا می کند. آنها بیشتر کودکان 5 تا 14 ساله و بزرگسالان 50 تا 75 ساله را مبتلا می کنند و 1 تا 3 درصد از کل تومورهای مغزی را تشکیل می دهند.

چگونه تشخیص داده می شود؟

کرانیوفارنژیوم معمولا با ام آر آی تشخیص داده می شود. توموگرافی کامپیوتری (CT) برای ارزیابی آناتومی جمجمه زیرین قبل از جراحی و مشاهده ترکیب تومور استفاده می شود.کرانیوفارنژیوم اغلب ترکیبی از کیست و بافت جامد است اما می تواند بیشتر کیستیک یا جامد باشد. زیرگروه آدامانتیوماتوز نوع دوران کودکی است که از کیست هایی با نواحی کلسیفیکاسیون تشکیل شده است. نوع پاپیلاری جامدتر است و فاقد کلسیفیکاسیون است.