صنایع دستی مشهد از شهرت خاصی برخوردار است. مشهد مقدس علاوه بر اینکه پایتخت معنوی کشور است و اماکن تاریخی و سیاحتی بسیاری دارد و یکی از قطب های صنایع دستی کشور محسوب می شود. صنایع دستی ، هنری است که از گذشته در ساخت اشیای زینتی و مصرفی بکار گرفته می شود. با گشت و گذار در بازارهای مشهد ، صنایع دستی مختلفی را میبینیم که هر کدام زیبایی و جلوه ی خاصی دارند و نظر زائران حرم رضوی را به خود جلب می کنند. این دست سازهای زیبا و فوق العاده را بعنوان یک یادگاری بی نظیر از هنرمندان مشهدی می توانیم برای اقوام و آشنایان خود سوغات ببریم .در ادامه برای شما بهترین صنایع دستی مشهد مقدس که عبارتند از : پوستین دوزی ، گلیم بافی ، نمد بافی ، فرش ، فیروزه تراشی ، هرکاره تراشی ، آینه کاری و سماور سازی را توضیح میدهم. پوستین دوزی

پوستین، دست سازهایی است از جنس پوست گوسفند ، که استاد کاران ماهری را در شهرهای ییلاقی شاندیز و قوچان به خلق این هنر واداشته است.مراحل ساخت به این صورت است که پوستین دوزها پوست تازه گوسفند را پس از دباغی کردن و رنگ آمیزی(به شکل چرمی زرد رنگ ) و نرم آماده می کنند. سپس مانند خیاط ها بر اساس الگو برش می دهند و با سوزن می دوزند. برای تزیین آن از هنر رنگ آمیزی و سوزن دوزی استفاده می کنند.این هنر را می توانیم در بازارچه های طرقبه و شاندیز در اشکال مختلف مثل پالتو ، جلیقه ، کلاه ، شال گردن ، پاپوش ، دستکش ، انواع سجاده ، پادری و… ببینیم. با خرید این پوستین ها ضمن آنکه یادگاری ارزشمندی از هنرمندان خراسان برده ایم، میتوانیم سخت ترین زمستان ها را به گرمی بگذرانیم. سنگ تراشی و هرکاره تراشیاز اصیل ترین صنایع دستی مشهد که قدمتی بیش از 14 قرن دارد میتوان به سنگ تراشی ، هرکاره تراشی و قلمزنی اشاره کرد. استادان این حرفه با استفاده از ابزارآلات ، اشیای کاربردی و زینتی می سازند و استادان قلمزن بر روی آنها طرح و نقش می اندازند.آنچه اکنون طرفداران بسیاری دارد دیگ ها و ظروف سنگی هستند که بین مردم مشهد به «هرکاره» معروف است و از گذشته تا امروز سوغات مخصوص مشهد بشمار می آید. علاوه بر محبوبیتی که در بین زائران ایرانی دارد، اعراب حاشیه خلیج فارس جزو مشتریان اصلی این دیگ های سنگی هستند.این دیگ های سنگی، از سنگ «سرپانتین» ساخته می شوند. سرپانتین در واقع به معنای (ماری شکل) می باشد و روی سطح خارجی آن لکه هایی به شکل پوست مار است. این سنگ جنسی نرم و ضربه پذیر دارد، همچنین در برابر آتش مقاوم است. به دلیل طبخ ملایم ، غذا را لذیذتر می کند.هنوز هم ماده اولیه دیزی های سنگی سرپانتین است، که اوایل از کوهسنگی استخراج می شد. امروزه معادن آن در اطراف مشهد قرار دارد و کارگاه های تولیدی در بخش مرکزی و نقاط ییلاقی اطراف مشهد واقع شده اند.دیزی های سنگی معمولا دو نوع ساخته می شوند:

• استوانه ای شکل که یک نفره یا نهایتا دونفره است.
• قابلمه سنگی یا هرکاره که میتوان برای تعداد زیادی استفاده کرد.

من اگر جای شما بودم حتما سری به بازارچه های اطراف کوهسنگی میزدم و این آثار زیبا را از نزدیک مشاهده میکردم. فرش مشهداکثر موزه های سراسر دنیا با قالی های مشهد بخصوص آثار دوران صفویه آراسته شده اند. این شهرت به برکت حضور بارگاه امام هشتم است. در گذشته بسیاری از هنرمندان قالیباف برای زیارت امام رضا(ع) به مشهد مهاجرت می کردند و آثار بی نظیری را خلق کردند.مشهد مقدس مهمترین مرکز قالی بافی استان خراسان است. بعد از آن میتوان به کاشمر ، سبزوار و نیشابور اشاره کرد. شناسه ی قالی های مشهد رنگ لاکی ، نقش و نگار ترنج و حاشیه لاجوردی است.پیشنهاد من برای دیدن این آثار مفخر ، بازدید از موزه فرش آستان قدس رضوی است و چنانچه قصد خرید این یادگاری گرانبها و ماندگار را دارید حتما سری به بازار فرش مشهد بزنید. گلیم بافیبسیاری از زنان هنرمند روستایی و عشایر استان خراسان در کنار کارهای روزمره ی خود گلیم می بافند. گلیم بافی هنری است که از گذشته ، در نتیجه کار سخت در پای دار بافندگی بوجود آمد.گلیم ها ، از نخ پشمی ، پنبه ای یا کنفی بوسیله ی دار بافته می شوند و هیچ پرزی ندارد. بسیاری از طرح های آن الهام گرفته از طبیعت هستند و در نقش های متنوع حیوانی و طرح های هنری بافته می شوند. دو نوع اصلی آن سوماک و سوزنی است.مشهد ، قوچان و شیروان مراکز بافت گلیم در استان خراسان می باشند. این آثار را می توانیم در فروشگاه های صنایع دستی مشهد ببینیم. به نظر من وجود این گلیم ها در هر خانه ای خالی از لطف نیست. نمد بافینمد از پشم گوسفند تهیه می شود. درست کردن نمد به این صورت است که پشم را بعد از تمیز کردن و رنگرزی، حلاجی می کنند و به کمک دست و پا روی زمین می غلطانند به این مرحله نمد مالی گفته میشود که بسیار سخت و طاقت فرساست و در حین کار کف و صابون هم اضافه می کنند. در نهایت پشم بصورت نمد در می آید.گردشگرانی که به تفریحگاه های اطراف مشهد می روند از جمله طرقبه مشهد و شاندیز مشهد می توانند نمدها را به شکل کلاه ، لباس و زیرانداز در فروشگاه های عرضه سوغات و صنایع دستی ببینند. ارغوان بافیارغوان درختچه ای خودرو است که در دره های مایان طرقبه رشد می کند. برداشت ترکه های آن از اواسط بهار تا اواخر پاییز ادامه دارد. هنرمندان بافنده این ترکه ها را بصورت تار و پود در هم می بافند و هنری به نام ارغوان بافی خلق می کنند.ارغوان بافی به این گونه است که پس از جمع آوری ، ابتدا ترکه ها در محیطی خیس و مرطوب گذاشته شده و سپس به شکل سبد و کالاهای تزئینی بافته می شوند.طرقبه در زمینه بافت سبد شهرت دارد. این سبدها کاربردهای زیادی دارند مانند سبد میوه ، گل ، خرید و سبد های آبکش میوه ، برنج و … . برای تهیه این سبدهای ارغوانی رنگ می توانید به بازار صنایع دستی طرقبه و شاندیز مشهد بروید. سماور سازیسماور واژه ای روسی به معنای خودجوش است. برای اولین بار توسط شاهرخ نوه ی نادر شاه افشار وارد ایران شد و تا مدت ها کالایی وارداتی بود. بعدها این هنر در میان عشایر و روستاییان رونق گرفت. سازندگان علاوه بر سماور ، وسایل مرتبط مانند لگنچه ، پارچ و جام می سازند. مشهد یکی از تولید کنندگان سماور است و با عبور از بازارهای قدیمی مشهد سماورهایی با طرح و نقش و جنس های متفاوت می بینیم. آینه کارییکی از هنرهای دستی که هر زائری آن را در حرم مطهر رضوی دیده و متحیر گشته ، آینه کاری دیوارهاست که درخشندگی خاصی به فضا می دهد. هنرمندان اشکال منظم آینه را در طرح های متنوع با اندازه های کوچک و بزرگ به منظور آراستن سطحی ایجاد می کنند. در نتیجه فضایی درخشان پدید می آید. رایج ترین طرح ها در این هنر شمسه ، گره ، ترنج ، نیم گره ، اسلیمی ، قطارسازی و تمونی است. فیروزه تراشیقدیمی ترین سنگ شناخته شده در دنیا فیروزه است. این سنگ قرن هاست که آدمیان را شیفته خود کرده، نیشابور مشهور به شهر فیروزه است و فیروزه تراشی هنری قدیمی است در استان خراسان که مشهد مقدس در این زمینه شهرتی خاص دارد. تراش فیروزه ایران همانند فیروزه اش در دنیا مرغوب است. فیروزه به شکل پیکانی و مسطح تراش می خورد که طرفداران زیادی دارد.من اگر روزی به مشهد مقدس سفر کنم حتما به بازار رضا میروم و از کارگاه های تراش فیروزه بازدید می کنم، به شما هم پیشنهاد میدهم.هنر دیگر مربوط به فیروزه ، فیروزه کوبی است که امروزه در اصفهان انجام میشود اما حدود 70 سال قبل هنرمندانی بودند که این کار را در مشهد انجام میدادند و بر روی زیوآلات همچون دستبند ، گردنبند ، گوشواره و… فیروزه کوبی می کردند. منبع : نشاط آوران